Naar aanleiding van het nieuws dat het B&W van de Gemeente Berkelland de minimale afstand van eventueel te plaatsen windmolens heeft verkleind van 600m naar 400m, heeft WindkrachtK een brief doen uitgaan naar beide gemeentes.
Ruurlo, 30 september, 2022
Onderwerp: bijstelling van de afstnad tot windmolens
Geacht College,
Met verbazing hebben wij kennisgenomen van uw schrijven d.d. 13 september 2022, waarin u aangeeft de minimale afstand van windmolens tot woningen bij te stellen van 600 m tot 400 m. Naast de aankondiging van dit besluit van uw college roept uw schrijven zelf ook vele vragen op. Als Stichting Windkracht K verzoeken wij het college om de vragen in deze brief schriftelijk te beantwoorden.
Introductie
De Stichting Windkracht K is onlangs opgericht en heeft, kort gesteld, tot doel de belangen van bewoners in en om mogelijke ontwikkelingslocaties van windmolens in het algemeen en die van zoekgebied K in het bijzonder te behartigen en alles te doen en te laten om dit doel te bereiken. Ter kennismaking heeft het bestuur reeds op 1 juli jl. een kennismakingsgesprek gevoerd met de ambtelijke afvaardigingen van uw gemeente en die van de gemeente Oost-Gelre.
Wij sturen u deze reactie op uw schrijven om de volgende redenen:
- Wij wensen en verwachten van de gemeente een transparante, constructieve en duidelijke procesgang;
- Wij verwachten van de gemeente dat zij werkelijk rekening houdt met de belangen (economisch, welzijn en gezondheid) van haar inwoners en deze niet “verkwanselt” ten bate van derden;
Afstandscriteria
Bij raadsvergadering van 16 februari 2022 zijn er door de Raad uitgangspunten voor de uitwerking van het RODE-beleid geformuleerd. De Raad heeft, naast diverse andere criteria, besloten dat de minimale afstand tussen woningen en windmolens 600 m dient te bedragen. U heeft zonder verdere beraadslagingen en besluitvorming met de Raad besloten dit criterium aan te passen naar 400 m. Het argument dat u hiervoor aanhaalt is dat er anders weinig ruimte overblijft voor de plaatsing van windmolens. Daarnaast baseert u zich op voorheen gehanteerde normen.
Deze alinea in de brief roept de volgende vragen bij ons op:
- Hoe verhoudt uw besluit zich ten opzichte van het raadsbesluit? Welke verwachtingen mogen Raad en inwoners van de gemeente Berkelland hebben van het openbaar bestuur, waarbij het College zelfstandig besluiten neemt die ingaan tegen een raadsbesluit? Dit raakt aan het vertrouwen dat wij in het openbaar bestuur mogen en kunnen hebben.
- U geeft aan dat wij op de kaarten kunnen zien dat er dat er bij een afstandscriterium van 600 m weinig ruimte overblijft voor windmolens. Dit had u, zowel als de Raad tijdens de (voorbereiding van de) raadsvergadering al kunnen zien. Is er geen voorafgaand onderzoek verricht en/of is voorbij gegaan aan bovengenoemd feit? 3. Wij kunnen ons niet voorstellen dat u zich baseert op “voorheen” gehanteerde normen. U weet uiteraard heel goed dat er momenteel onderzoek/studie wordt verricht naar de gevolgen van windmolens in relatie tot gezondheid en welzijn, welke zullen worden vertaald naar landelijke (afstands- en geluids-) normen. Waarom heeft u thans dit besluit genomen, waarbij een groot risico bestaat dat u dit besluit op een later moment dient te herzien, althans de door u genoemde norm achterhaald zal zijn?
- Uiteraard hebben wij zelf al eerder onderzoek verricht naar de uitwerking van de diverse afstandsnormen, overeenkomend met de door u gepresenteerde kaarten. Met de normen die wij, vooralsnog, houdbaar achten, komen wij tot de conclusie dat in zoekgebied K geen ruimte is voor enige vorm van grootschalige opwekking van windenergie. Wij hebben daarom geconcludeerd dat de aanwijzing van het zoekgebied K een verkeerde en ondoordachte keuze is geweest. Waarom komt u zelf niet tot deze conclusie, maar verlaagt u in plaats daarvan eigenhandig de norm? Hoe wilt u de indruk vermijden dat u koste wat kost vasthoudt aan onmogelijke afspraken en daarmee samenhangende verhoogde risico’s afwentelt op de bewoners? Er zijn algemeen onderkende alternatieven (zie vraag 16 en 17). Hoe erg is het om als gemeente die staat voor zijn bewoners tot de conclusie te komen dat er in de verkende zoekgebieden geen ruimte is voor industriële windturbines en dit terug te koppelen aan de stakeholders van de RES?
- De minimale afstanden tussen woningen en windmolens zijn afhankelijk van meer dan alleen een door het college bepaalde norm. Eén en ander hangt af van (niet uitputtend bedoeld) welzijns- en gezondheidsnormen, draagvlak (NB: door u zelf geformuleerd), heersende windrichtingen, soorten molens, hoeveelheid (clustering), infrastructuur, beschikbaarheid locaties, etc.. Uw besluit is voor ons niet navolgbaar (niet transparant) en wellicht gebaseerd op informatie die belanghebbenden/inwoners niet hebben. Graag ontvangen wij een nadere uiteenzetting die heeft geleid tot het door u genomen besluit.
- De Raad heeft zich uitgesproken voor clustering van molens. Uw besluit is ééndimensionaal. U houdt geen rekening met de cumulatieve gevolgen van het plaatsen van meerdere windmolens in één gebied in de toekomst. Graag vernemen wij uw visie hierop.
- Momenteel worden in het kader van de Participatiewet door beide gemeentes zogenaamde Windcafés georganiseerd. Op deze avonden wordt gemeld dat de gemeentes samen met haar inwoners wensen te komen tot een invulling/plaatsing van windmolens. Hierbij wordt steevast aangegeven dat draagvlak van de belanghebbenden van groot belang is, alsmede dat de gemeenten graag informatie “ophaalt” van de belanghebbenden. Uit uw besluit blijkt dat bepaald niet dat u deze participatie serieus neemt en dat u niet voldoet aan uw verplichting die voortvloeit uit de Participatiewet. Graag vernemen wij uw zienswijze in deze en hoe u denkt deze omissie in uw handelen te herstellen.
- Wat is uw overweging om zonder nadere beraadslaging met de Raad het besluit te nemen en deze vooruitlopend op het komende Windcafé en nadere beraadslagingen met de Raad op deze wijze kenbaar te maken?
Rolverdeling en regie
In deze paragrafen geeft u de onderlinge verhoudingen en verantwoordelijkheden weer tussen Rijk, Provincie en Gemeente en de regierol die u graag wenst te hebben/houden. U benadrukt uw eigen verantwoordelijkheid en rol en de bevoegdheid die de Provincie zou kunnen aanwenden. Hoewel deze voorstelling van zaken deels klopt, is hij deels ook suggestief en wellicht misleidend. Het is voor belanghebbenden totaal niet transparant waarom u zo nodig de regie wenst te houden om bijvoorbeeld de afspraken over overlast te beperken en met het oog op lokaal eigenaarschap.
U suggereert (tussen de regels door) dat wij daarom als belanghebbenden/inwoners van de gemeente beter af zijn met de regierol van de gemeente, maar dat is gelet op het lopende (niet transparante) proces en uw besluit maar zeer de vraag.
Dit roept de volgende vragen op: - Eenieder weet dat de afstandsnorm één van de belangrijkste zaken is met betrekking tot gezondheid en welzijn voor belanghebbenden in relatie tot de plaatsing van windmolens. Uw besluit is werkelijk in tegenspraak met hetgeen u in voornoemde paragrafen vermeldt. Waarom wenst de gemeente werkelijk de regierol te hebben en te houden? 10. Wat zijn uw beweegredenen om de belangen van bewoners in zoekgebied K ondergeschikt te maken aan uw drang om te voldoen aan een besluit waarvan nu blijkt dat het niet haalbaar is?
- De vraag dringt zich onvermijdelijk op waarom de gemeente Berkelland vast wenst te houden aan de regierol én hoe deze wens zich verhoudt tot het eerdere besluit om negatief te besluiten over het initiatief “Avinkstuw”. Het doet vermoeden dat dit wellicht is ingegeven door het feit dat de Provincie, om economische en efficiëntie (de nabijheid van het verdeelstation) redenen, haar bevoegdheid wel eens zou kunnen gebruiken om juist die locatie aan te wijzen voor de ontwikkeling van windenergie. Graag vernemen wij uw zienswijze in deze.
- U spreekt over lokaal eigenaarschap. Lokaal eigenaarschap betekent dat belanghebbenden ook daadwerkelijk eigenaar zijn van het (ontwikkelings-)proces. In geen enkele uiting van de gemeente blijkt op welke wijze hier vorm aan gegeven wordt. Graag vernemen wij van de gemeente (of van u) welk proces zij (u) voor ogen heeft om tot lokaal eigenaarschap te komen. Indien u ervan uitgaat dat de zogenaamde windcafés hiervoor bedoeld zijn, is dat veel te mager en niet concreet.
Samenwerking met Oost-Gelre
U geeft aan procesmatig samen op te trekken met de gemeente Oost-Gelre en gelijke randvoorwaarden op te gaan stellen. De laatste zin van de alinea luidt als volgt: “De gemeente haalt eerst input op bij bewoners en belanghebbenden en stelt daarna uitgangspunten op voor het beleid”.
Ook deze alinea roept vele vragen op: - Wij juichen het zeer toe dat beide overheden samenwerken, zodat alle burgers en belanghebbenden in het grensoverschrijdende zoekgebied op dezelfde wijze worden “behandeld”. Uw besluit staat echter totaal haaks op dit uitgangspunt, waardoor uw brief een zeer grote tegenstrijdigheid bevat. Mede door de diverse persuitingen van de verschillende Wethouders van beide gemeenten blijkt nergens uit dat u en de buurgemeente, zowel procesmatig, als inhoudelijk op één lijn zitten. Wij hebben daarom ook grote vraagtekens bij dit “gezamenlijke” proces. Graag vernemen wij van u hoe uw besluit over het afstandscriterium zich verhoudt tot de uitkomst voor gelijke randvoorwaarden.
- Door uw besluit in relatie tot hetgeen in voornoemde alinea is genoemd, de presentaties tijdens de windcafés en het gesprek dat wij hebben gehad met ambtenaren van beide gemeenten is het vertrouwen in een transparant, gelijkwaardig en éénduidig proces op losse schroeven komen te staan en dreigt er een impasse tussen u en inwoners en belanghebbenden en mogelijk ook de gemeente Oost-Gelre?. Graag vernemen wij uw zienswijze op de ontstane situatie.
- Niet duidelijk is hoe de laatste zin in voornoemde alinea geduid moet worden gelezen. Slaat dit op de gemeente Oost-Gelre? Zo lezen wij deze zin niet en zo hebben wij de presentaties tijdens voornoemde Windcafés ook niet opgevat. Wij zijn met vertrouwen het proces ingestapt, maar door uw besluit staat dit vertrouwen, zoals eerder aangegeven op losse schroeven. Graag vernemen wij hoe wij deze laatste zin dienen te lezen en welke waarde wij mogen hechten aan de informatie en presentaties die tijdens de Windcafés worden gegeven?
Ontwikkelingen
Het zal u niet zijn ontgaan dat het Rijk besloten heeft de capaciteit op zee te verdrievoudigen. Rond 2030 moet er 21 GW worden geleverd, 75% van het totale huidige elektriciteitsverbruik. Deze informatie was beslist nog niet bekend bij de totstandkoming van de RES2.0. Hiermee kan gesteld worden dat deze strategie is achterhaald en dat meer windenergie op land niet langer als noodzakelijk kan worden voorgesteld. Zoals u wellicht weet kunnen lokale overheden participeren in wind op zee. Hiermee kunnen de afgesproken lokale (RES2.0) doelen behaald worden en voldoet de gemeente aan haar afspraken die gemaakt zijn in de RES-Achterhoek. Wij willen u dit als een zeer serieuze overweging voorleggen.
Het staat vast dat het proces en de realisatie van windmolens in zoekgebied K (als dit al een kans van slagen heeft) zeer veel energie en (maatschappelijke) kosten met zich mee zal brengen, met weinig maatschappelijk en sociaal rendement. Wij stellen u daarom ook voor om deze energie om te buigen in iets positiefs voor de inwoners van de gemeente Berkelland door, naast participeren in “wind op zee”, lokale initiatieven te ontplooien en te stimuleren. Wij zouden daar graag met u over van gedachte willen wisselen zodat er daadwerkelijk en gemeente breed lokaal eigenaarschap ontstaat. - Graag vernemen wij uw zienswijze op de suggestie voor gemeentelijke participatie in wind op zee.
- Graag vernemen wij van u of u bereid bent om, in plaats van in te zetten op grootschalige energie-opwekking, te kijken naar (kleinschaligere) alternatieven waardoor inwoners van de gemeente Berkelland werkelijk eigenaar worden.
Afsluitend
Wij vernemen graag zo spoedig mogelijk uw reactie op onze vragen en indien mogelijk vóór het eerst volgende Windcafé op 17 oktober, zodat we als gelijk geïnformeerde partijen het verdere gesprek kunnen aangaan.
Vertrouwende u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd verblijven wij in afwachting van uw hopelijk spoedige reactie,
Met vriendelijke groeten,
Namens Stichting Windkracht K
Plan windmolens niet toe staan in Berkelland en oost gelre.